AMAN TEKESTE W.
(ሀ) ዝርዝር ገዳማት ኤርትራ፤
1- ገዳም ደብረ ወርቅ ኣቡነ ሊባኖስ ሃም-ሃገረ ስብከት ደቡብ
2- ገዳም ደብረ ሲና፡ ሃገረ ስብከት ዞባ ዓንሰባ፡ ዞባ ዓንሰባ
3- ገዳም ቅዱስ ዮሓንስ መጥምቕ ቴድረር-ሃገረ ስብከት ደቡብ
4- ገዳም ደብረ ጽጌ ኣቡነ እንድርያስ ሰፍኣ-ሃገረ ስብከት ደቡብ
5- ገዳም ደብረ ድምኅ ኣቡነ መርቆሬዎስ-ሃገረ ስብከት ደቡብ
6- ገዳም ወግረ ስኂን ኣቡነ እንድርያስ ዕፉን-ሃገረ ስብከት ደቡብ
7- ገዳም ቅድስቲ ድንግል ማርያም ዓይላ ጉንደት-ሃገረ ስብከት ደቡብ
8- ገዳም ደብረ ቊስቋም ቅድስት ድንግል ማርያም ድባርዋ- ሃገረ ስብከት ደቡብ
9- ገዳም ደብረ ቢዘን ኣቡነ ፍሊጶስ-ሃገረ ስብከት ሰሜናዊ ቀዪሕ ባሕሪ
10- ገዳም ደብረ ጥሉል ኣቡነ ኣብራንዮስ እንዳ ኣቦና -ሃገረ ስብከት ደቡብ
11- ገዳም ደብረ ኮል ኣቡነ ብሩክ ኣምላክ መራጉዝ-ሃገረ ስብከት ደቡብ
12- ገዳም ደብረ ድኁኋን ኣቡነ ዮናስ ቆሓይን-ሃገረ ስብከት ደቡብ
13- ገዳም ደብረ ጽጌ ኣቡነ ዮናስ ትምዛእ-ሃገረ ስብከት ደቡብ
14- ገዳም ደብረ ጽዮን ኣቡነ ዮናስ ዓዲ ውስኽ-ሃገረ ስብከት ደቡብ
15- ገዳም ደብረ ምዕዋን ኣቡነ ብፁእ-ኣምላክ- ሃገረ ስብከት ደቡብ
16- ገዳም ደብረ ኮዳዱ ኣቡነ ብፁእ-ኣምላክ-ሃገረ ስብከት ደቡብ
17- ገዳም ደብረ ወገሪቆ ኣቡነ ተክለ ሃይማኖት ሊባን- ሃገረ ስብከት ዓንሰባ
18- ገዳም ደብረ ሓዋርያት ኣቡነ ሴት ዓዲ ቂታ-ሃገረ ስብከት ደቡብ
19- ገዳም ጻዕዳ እምባ ሥላሴ፡ ዞባ ዓንሰባ፡ ሃገረ ስብከት ዞባ ዓንሰባ
20- ገዳም ቅድስት ዳምያና
21- ገዳም ደብረ ማርያም ሃም፡
22- ገዳም ኣቡነ ኣብሳዲ፡ ክሳሄ
*******
(ለ) ዝርዝር ሕግታት እንዳ’ባ ኤርትራ፤
1- ስርዓት ሎጎ-ሳርዳ – (ጥንታዊ ፊደላት ትግርኛ ጽሑፍ ዝተረኽቦ ናይ 13 ክ/ዘ)
2- ስርዓት ኣድከመ ምልጋእ – ቅድሚ መግዛእቲ ጥልያን ዝተደብተረ
3- ስርዓት ኣድግናተገለና – ቅድሚ መግዛእቲ ጥልያን ዝተደብተረ
4- ስርዓት ሎጎ-ጭዋ – ቅድሚ መግዛእቲ ጥልያን ዝተደብተረ (ናይ 15 ክ/ዘ ምዃኑ‘ዩ)
5- ስርዓት እንዳ ፍግራይ፡ ሰለስተ ዋዕላ ጽምሮ ትምዛኣ – ቅድሚ መግዛእቲ ጥልያን ዝተደብተረ (ናይ 13 ክ/ዘ ምዃኑ ይንገረሉ)
6- ስርዓት እንጋንኣ ዓጽሚ ሓርማዝ – ቅድሚ መግዛእቲ ጥልያን ዝተደብተረ
7- ሕጊ ቡሮ ዓልን መድዓን (ሕጊ ዓፋር) – ቅድሚ መግዛእቲ ጥልያን ዝተደብተረ
8- ስርዓት ካርነሽም – ኣብ ግዜ ጥልያን ዝተደብተረ
9- ስርዓት ደምበዛን – ኣብ ግዜ ጥልያን ዝተደብተረ
10- ስርዓት ሸውዓተ ዓንሰባ – ኣብ ግዜ ጥልያን ዝተደብተረ
11- ሕጊ ሰሓርቲ-ላምዛ-ወቀርትን ዳምባን – ኣብ ግዜ ጥልያን ዝተደብተረ
12- ስርዓት ሃብተስሉስ-ገብረክርስቶስ-ደቀተሽም – ኣብ ግዜ ጥልያን ዝተደብተረ
13- ስርዓት ምዔም-መሓዛ (ድሒሩ ምስ ስርዓት ኣድግና-ተገለባ ዝተጸንበረ)
14- ስርዓት ሓደግቲ
15- ስርዓት ማይ-ኣድጊ
16- ስርዓት ዝባን ሰራውን እንዳ ደቆን
17- ስርዓት ኣርባዕተ በዓልፋን
18- ስርዓት ጽንዓደግለ
19- ሕጊ ዓደ‘ዓውለ
20- ስርዓት ዘማት
21- ስርዓት ሊባን
22- ኣልቃኑን ኣልዕሩፍ ልሙስሊምን ሊቀባኢል ሳሆ (ሕጊ ሳሆ) – ኣብ ግዜ መግዛእቲ እንግሊዝ ዝተደብተረ
23- ኣልቃኑን ኣልዕሩፍ ልሙስሊምን ሊቀባኢል ኣልሳሕል ኣልዓም (ሕጊ ሳሕል) – ኣብ ግዜ ፈደረሽን 50ታት ዝተደብተረ
24- ኣልቃኑን ኣልዕሩፍ ልሙስሊምን ሊቀባኢል በኒዓምር (ሓድሽ ሕጊ በኒዓምር) – ኣብ ግዜ ፈደረሽን 50ታት ዝተደብተረ
25- ሕጊ ቤት ታርቀ ቦጎስ ብሌን – ኣብ ግዜ ፈደረሽን 50ታት ዝተደብተረ
26- ሕጊ ማርያ (ሕግታት ማርያ ጸሊምን ቀይሕን) – ኣብ ግዜ መግዛእቲ ጥልያንን ኢትዮጵያን ዝተደብተረ
27- ሕጊ ከልአ-መንሳዕ ፍትሕ መሓሪ – ኣብ ግዜ ጥልያን ዝተደፍተረ
28- ሕጊ ብሌን ታርቀን ታውቀን 12ተ ነገደን (ዝተወሃሃደ ሕጊ ብሌን) – ድሕሪ ናጽነት ኤርትራ
29- ሕጊ ኩናማ (ቡያ) – ኣይተደፍተረን
30- ሕጊ ናራ (ቡታ) – ኣይተደፍተረን
31- ሕጊ ብዳውየት (ኣልሳዋሊፍ) – ኣይተደፍተረን
32- ሕጊ ራሻይዳ (መድዓ) – ኣይተደፍተረን
*********
(ሐ) ያታዊ ኣስማትን ኣግራብን፤
(ሐ-1) መሳርዕ /ናውቲ ማሕረስ፤ ዕርፊ፥ ቅትርቲ፥ ድጒሪ፥ ከርፈስ፥ ጓል-ከርፈስ፥ ምራን-ከርፈስ፥ ማሕረሻ፥ ነዊት፥ ኣርዑት፥ ቀራቚሮ/ቊራብዓት፥ ምራን-ቀራቚሮ /ምራን-ቊራብዓት፥ ምራን-ቀደም፥ ሳእኒ-ርዑት፥ (ውሻል)
(ሐ-2) ኣስማት ስፈታት፤ ሰተታ፥ መብልዕ-ቊርሲ፥ ከፈር፥ ስግርፈኦ፥ መኾምብያ፥ ሞኽባዕቲ፥ ሚሐ፥ ኣገልግል፥ ሰፍኢ፥ ግተት፥ ጊባቦ፥ ቅርጫት፥ መሶብ፥ መዝርኢቶ /ቀሪሐት፥ ጥብሒ፥ ዕንቂብ
(ሐ-3) ያታዊ ስም መትሓዚ ፈሳሲ፤ ገንኢ፥ ሳርማ፥ ቀንዒ፥ ጥዝእ፥ ጎይቢ፥ ሽሊ፥ መለሲ፥ ጎምቦዞ፥
መርቢል፥ ገበራ፥ ሒላብ፥ ጋብላ፥ መሰጣሕ፥ ዋንጫ፥ ኢደበዛ፥ ኲሮ፥ ጓጉድ
(ሐ-4) ባእታታት ህድሞ፤ ገበላ፥ ዛንቀ፥ ዋልድቢት፥ ሕልፍኚ /ሕጓ፥ ተረጋጽ፥ ቀዋሚ-ልዳት፥ ማዕጾ ምስ መርሖኡ፥ ጋማ-ፈጽሚ፥ ከመዓልኩም፥ ጸፍጸፍ፥ ዓንዲ፥ ገመል፥ ሰርወ፥ ምሑጽ፥ ቈጽሊ-መደብደብ፥ ቀጽቀጽ/ቀዝቀዝ
(ሐ-5) ኣስማት ኣግራብ፤
ዳዕሮ፥ ዱማ፥ ሳግላ፥ ጋርሳ፥ ኣውሊዕ፥ ሞሞና፥ ዝዋውዕ፥ ኩመል፥ ክሊዓው፥ ኣውሒ፥
ኣውሒ-ጽርጋሕ፥ ኣውሓ፥ ቆልቋል፥ ዓጋም፥ ምልዖ፥ ወይባ፥ ገይሶ፥ ታህሰስ፥ ሽብጢ፥ ታህበብ፥
ጽሕዲ፥ ሰራው፥ ጨዓ፥ ቆንጠፍጠፈ፥ ዓንዴል፥ ጋባ፥ ዓካት፥ ተምሪ፥ ሕሞር፥ ዓርኮብኮባይ፥
ስየ፥ ቀላሚጦስ፥ ሚም (ኒም)፥ ዑበል፥ ሽባኻ፥ ዓየ፥ ዓሻ-ኦም፥ ቀንጠብ፥ ኩሩዋሕ፥ ሓንሰ፥
ጭጐኖ፥ መቒዕ፥ ዓላ፥ ሰሰወ፥ ሓጺባ፥ ዝበ፥ ጎኖቕ፥ ሰርነግ፥ ሰምባሃምቦ፥ ኣርጉዲ፥ ኪሊዓው
ምዕጉቶት፥ ጎሞሮ፥ ጠጠዓሎ፥ ኣለንዲያ፥ ዓጥዓጥ፥ ኦባ፥ ድግድጒኛ፥ ዓንቋ፥ ጽንቁያ፥ ሕጻውጽ፥
ለሓይ፥ መቐር፥ ቡዋኽ፥ ዕቡኽ፥ ጨቐምጠ፥ ኣርግዛና፥ ዓበልካኸ፥ እሾኽ-ዝብኢ፥ ታምቡዂ፥ ጸሊሞ፥
ሓቢ-ጸሊም፥ ቅንጭብ፥ ሓርማዞ፥ መሰቓ፥ ከርመድ፥ ሱር-በትሪ፥ ጭዕንዶግ፥ ክትሪት፥ ኣርቃይ፥ መጠረ፥
ሰብዓ፥ መብጥዕ፥ ዕጭመዓር፥ ሸዊትሓጋይ፥ ሓበነ፥ ሒሖት፥ ጽንቁያ፥ ቀረጽ፥ ጾዶ፥ መዘጉፍ፥ ቆሎ-ዳሽም
ብስና፥ ሽቶራ፥ ስኑሕ፥ ክርውራው-ጤል፥ ጨቐምጠ-ከልቢ፥ ላሓም፥ ጸሓይ-ፈርሀ፥ ኣትካሮ፥ ኣጐል፥ ቆረነት፥
ዓቕባ፥ ጊንደዐ፥ ጋባ-ኣድጊ፥ ጨዓረ፥ ዛንዛይ፥ ዓዳይ፥ በርበረ-ጸሊም፥ ሻምብቆ፥ ስምዕዛ፡ ሕርሚ-ጤል
ኩኽ፥ ካዝሚር፥ ኣራንሺ፥ ለሚን፥ መንደሪኒ፥ ማንጉስ፥ ወይኒ፥ ዘይቱን፥ በናና፥ ፓፓዮ፥ ቱፋሕ
ሕኛ፥ ዒቃ፥ ሔሖት፥ ዛብያ-ወዲ-ማሕዮ፥ ፈሲሃዲማ፥ በለስ፥ በርሰናይ፥ ስሑግ፥ ዓማም-ገመል
ጻዕዳ-ቀንጠብ፥ ጸሊም-ቀንጠብ፥ ጻዕዳ-ጨዓ፥ ጻዕዳ-ቀላሚጦስ፥ ኣጉሳዕና፥ ቡን-ጥልያን፥ ሓምቦ-ሓምቦ
*****
መወከሲታት፤
ሀ – ዝርዝር ደብርታት ኤርትራ ካብ ሓው በረኸት ኣጋፐ /ጀርመን
ለ- ዝርዝር ስርዓታት ሕጊ እንዳ’ባ ካብ መጽሓፍ ሕጊታት እንዳ’ባ ብመንጽር ዘመናዊ ሕጊ ንጾታዊ ማዕርነት ከምኡ’ውን ሬድዮ ኤስ-ቢ-ኤስ ብመኰነን ተስፋይ ዝተዳለወ ትሕዝቶ
ሐ- ዝርዝር ያታዊ ኣስማትን ኣግራብን ካብ ጽሑፋት ፈይስቡክ የርህዎ ኣምላኽ (ኣብቲ ኣስማት ኣግራብ ባዕለይ ወሳሲኸሉ ኣሎኹ)
